ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΟΡΩΝ

ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ: Η διαχρονική σύγκρουση που λαμβάνει χώρα στα Στενά, το Αιγαίο και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ μιας χερσαίας ανατολικής ή βόρειας Δύναμης, που προσπαθεί να αποκτήσει απρόσκοπτη πρόσβαση τις νότιες θάλασσες, και των δυτικών ναυτικών Δυνάμεων, οι οποίες θέλουν να μονοπωλούν τον έλεγχο της περιοχής.

ΓΕΩΙΣΤΟΡΙΑ: Η Ιστορία εκλαμβανόμενη ως «συνολική αποκατάσταση» της σχέσεις ανθρώπου και περιβάλλοντος χώρου.

ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΑ: Το σκέλος της γεωπολιτικής που αποτελεί το πεδίο αλληλεπίδρασης του ανθρώπου ως «οικονομικού όντος» (homo economicus) με το περιβάλλον.

ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ: Βλ. Δίκτυα Γεωοικονομίας

ΓΕΩΠΟΛΕΜΙΚΗ: Αναπτυσσόμενος κλάδος της Γεωπολιτικής που ασχολείται με την οργανική σχέση γεωπολιτικής και τεχνολογικά προηγμένων οπλικών συστημάτων.

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ: Βραχύς ορισμός: Η γεωγραφία της ισχύος. Εκτεταμένος ορισμός: Η μελέτη της σχέσης  γεωγραφικού περιβάλλοντος και πολιτισμικού οικοδομήματος με σκοπό την απόκτηση ή την διατήρηση οικονομικής ισχύος (γεωοικονομία) και στρατιωτικής ισχύος (γεωστρατηγική).

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ή ΓΕΩΣΥΣΤΗΜΑ: Σύνολο κρατών, συνήθως (αν και όχι απαραίτητα) όμορων, που είτε συνδέονται με κοινούς γεωπολιτικούς προσανατολισμούς είτε φέρουν κοινά γεωοικονομικά ή και γεωστρατηγικά γνωρίσματα (γεωοικονομικό υποσύστημα, γεωστρατηγικό υποσύστημα)

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΟΙΚΟΔΟΜΗΜΑ ή ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΗΜΑ: Το σύνολο των εκφράσεων του πολιτισμού στη διαχρονική του σχέση με τον φυσικό περίγυρο, το οποίο απαρτίζεται από το παραγωγικό επίπεδο, το κοινωνικό επίπεδο και το νοοτροπικό επίπεδο.

ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: Το σκέλος της γεωπολιτικής που αποτελεί το σύνολο του μηχανισμού άμυνας, ασφάλειας, προβολής και επιβολής στρατιωτικής δύναμης.

ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: Βλ. Διαστάσεις της γεωστρατηγικής.

ΓΕΩΣΥΣΤΗΜΑ: Βλ. Γεωπολιτικό σύστημα.

ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ ΑΝΑΣΧΕΣΗΣ: Η ζώνη των κρατών που περικλείουν τον ρωσικό χώρο η οποία περιλαμβάνει κυρίως τις ευρωπαϊκές και τις ασιατικές παράκτιες χώρες.

ΔΙΚΤΥΑ ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ: Συγκεκριμένα πεδία με δική τους συγκρότηση μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο του οικονομικού χώρου.

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ: Μήκος (τα στοιχεία του γεωγραφικού χώρου), πλάτος (οι συνδέσεις μεταξύ του έμψυχου κοινωνικού χώρου και του άψυχου φυσικού χώρου), ύψος (το σύνολο των πολιτισμικών προϊόντων και επινοήσεων).

ΕΘΝΟΣ –ΚΡΑΤΟΣ: Το κρατικό μόρφωμα το οποίο στηρίζεται στην ταύτιση της έννοιας του έθνους με τις έννοιες της λαϊκής κυριαρχίας και της επικράτειας.

ΖΩΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ: Ο γεωγραφικός όρος με τους πλουτοπαραγωγικούς πόρους του και την κάθε είδους δυναμική του, τον οποίο χρειάζεται ένα κράτος για να εξασφαλίσει την ύπαρξή του και, στη συνέχεια, να επαυξήσει την κυριαρχία του.

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΙΣΧΥΣ: Η δύναμη ενός κράτους η οποία αποτελεί το άθροισμα της ναυτικής του ισχύος, της εμπορικής του ναυτιλίας και της δυνατότητάς του να ελέγχει θαλάσσια στρατηγικά σημεία του χάρτη.

ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ: Βλ. πολιτικός ιδεαλισμός.

ΙΣΧΥΣ: Η πολιτική, οικονομική και στρατιωτική δύναμη ενός κράτους σε συνδυασμό με την ικανότητα και την δυνατότητα αυτού του κράτους να τη χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά.

ΚΑΡΔΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ: Ο γεωγραφικός χώρος της Ευρασίας από τα κράσπεδα των γερμανικών πεδιάδων στα δυτικά μέχρι την κινεζική επικράτεια στα ανατολικά, του οποίου το κεντρικό μέρος καταλαμβάνει το ρωσικό έδαφος.

ΝΑΥΤΙΚΗ ΙΣΧΥΣ: Η δύναμη ενός κράτους στον τομέα του πολεμικού ναυτικού, του ανθρώπινου δυναμικού του πολεμικού του στόλου και των βιομηχανικών –τεχνολογικών  δυνατοτήτων συντήρησης και επαύξηση αυτής της δύναμης.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΝΗΣΟΣ: Το σύνολο της χερσαίας μάζας του πλανήτη η οποία θεωρείται ως συνεχόμενη από το δυτικότερο άκρο της Ευρώπης έως το νοτιότερο σημείο της Αφρικής και της αμερικανικής ηπείρου.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ: Το είδος οργάνωσης του Διεθνούς Συστήματος που στηρίζεται σε υπερεθνική δομή την οποία προσπαθεί να εξασφαλίσει μέσω της οικονομικής αλληλεξάρτησης των λαών, της επιβολής της ελεύθερης αγοράς και της αντικατάστασης της κυριαρχίας του έθνους –κράτους  από διακρατικούς ή υπερεθνικούς οργανισμούς.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ: Το σύνολο των θαλασσών του πλανήτη οι οποίες θεωρούνται ως ένας ενιαίος θαλάσσιος χώρος.

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ: Η σχολή σκέψης των διεθνών σχέσεων σύμφωνα με την οποία είναι απόλυτα εφικτή η εγκαθίδρυση ενός περιβάλλοντος ειρήνης και ευημερίας για όλη την ανθρωπότητα μέσω της επιβολής της δημοκρατίας, των ελεύθερων οικονομικών συναλλαγών και του διεθνούς δικαίου.

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ: Η σχολή σκέψης των διεθνών σχέσεων η οποία πρεσβεύει ότι οι σχέσεις μεταξύ των κρατών διαμορφώνονται από το εθνικό συμφέρον και την ισχύ.

ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ: Βλ. πολιτικός ρεαλισμός.

ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΔΥΝΑΜΕΩΝ: Η κατανομή της στρατιωτικής και οικονομικής ισχύος μεταξύ πολλών κρατών, με τρόπο που να είναι επαρκώς ομοιόμορφη ώστε να εμποδίσει οποιοδήποτε από τα συγκεκριμένα κράτη να καταστεί πολύ ισχυρό ή επικίνδυνο.

ΧΕΡΣΑΙΑ ΙΣΧΥΣ: Η δύναμη ενός κράτους στον τομέα της συγκρότησης του χερσαίου στρατιωτικού χώρου του, των Ενόπλων Δυνάμεων του και του γεωγραφικού του περιβάλλοντος.

(ΠΗΓΗ: Ιωάννης Λουκάς, (2000): «Η Γεωπολιτική», εκδόσεις Τροχαλία, σελ.381-383.)