«ΟΙ ΕΛΛΗΝΟ-ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ –ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ΄", Σταύρος Λυγερός

HMEΡΙΔΑ 8^ης Φεβρουαρίου 2011

«ΟΙ ΕΛΛΗΝΟ-ΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ –

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ»

Eισήγηση κ. Σταύρου Λυγερού

Δημοσιογράφου, Αναλυτού, Συγγραφέως

Κυρίες και Κύριοι,

  Ο κ. Γεννηματάς με την ομιλία του με βοηθάει να πάω κατ΄ευθείαν στην καρδιά των ελληνοτουρκικών. Έχω ήδη ένα περίγραμμα, όχι πάντα εντελώς αναγκαίο. Πριν πάω σ΄αυτά, θέλω να κάνω μία υπογράμμιση. Από το 1999 η Ελλάδα άλλαξε μία πολιτική. Εγώ τη νέα  Στρατηγική την ονομάζω «Στρατηγική Εξημέρωσης του Θηρίου». Να  πω δυο λόγια γι΄αυτό : Η βασική ιδέα ήταν ότι υποστηρίζοντας την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Τουρκία σταδιακά θα αρχίσει να εγκαταλείπει τις επεκτατικές διαθέσεις της και έτσι σταδιακά θα μετεξελιχθεί αν όχι σ΄έναν αγαθό γείτονα, πάντως σ΄ένα γείτονα ο οποίος δεν θα δημιουργεί τα γνωστά προβλήματα.

            Από τότε έχουν περάσει 11 και κάτι χρόνια, αρκετά για να κάνουμε έναν απολογισμό. Ο απολογισμός, αν μείνουμε δηλαδή μόνο στα γεγονότα, δεν δικαιώνει τις αρχικές προσδοκίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν μια πολιτική που δεν έπρεπε να δοκιμασθεί. Απλά, χρειάζεται να καταγράψουμε το γεγονός ότι πάρα πολλοί αρπάχτηκαν από αυτή την πολιτική, από αυτή την στρατηγική αν θέλετε, ουσιαστικά, για να υπεκφύγουν από το μεγάλο πρόβλημα που ταλανίζει την χώρα μας, το γεγονός ότι έχει έναν γείτονα ο οποίος θέτει συνεχώς και με διάφορους τρόπους ζήτημα, προσβάλλει λεκτικά αλλά και με πράξεις την εθνική ασφάλεια.

            Παρ΄ότι ο απολογισμός θα πρέπει να είχε γίνει, παρ΄ότι πριν από τον απολογισμό θα έπρεπε να έχει γίνει αυτό που κάνει ο κάθε νοικοκύρης που θα έπρεπε να λάβει μια απόφαση δηλαδή να μετρήσει τα συν και τα πλην, αυτή η πολιτική ακριβώς επειδή δημιούργησε μία ψυχολογική ανακούφιση, επειδή στην πραγματικότητα μεταθέσαμε το πρόβλημά μας, (λίγο στρουθοκαμηλισμό μου θυμίζει), δεν έγινε προσέγγιση με ορθολογικούς όρους. Υπήρχε ισχυρή δόση μιας ψυχολογικής τάσης η οποία πηγάζει από το φοβικό σύνδρομο που έχει ριζώσει για τα καλά στις ελληνικές ελίτ. Κλείνω αυτή την παρένθεση για να πω ότι ακόμα και οι ένθερμοι υποστηρικτές αυτής της άποψης, θα το έχετε διαπιστώσει από την αρθογραφία, από την ειδησεογραφία και από τις δηλώσεις που ακούτε στα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις, δεν αναφέρονται συχνά με τον αυτό τρόπο που αναφερόντουσαν σε αυτό το ζήτημα σε παλαιότερα χρόνια. Αντ΄αυτού έχουμε μια πολιτική διαλόγου με την Τουρκία, οι περιβόητες διερευνητικές επαφές, σε επίπεδο των ανώτατων υπηρεσιακών παραγόντων, και οι επαφές σε υψηλό πολιτικό επίπεδο σε επίπεδο πρωθυπουργών και σε επίπεδο υπουργών εξωτερικών, οι οποίες μάλιστα πρέπει να πούμε ότι κινούνται σε ένα πέπλο μυστηρίου το οποίο θα το χαρακτήριζα υπερβολικό. Προφανώς η διπλωματία δεν γίνεται με όρους διαφάνειας αλλά όλα τα πράγματα έχουν και τα όριά τους.

Είναι σημαντικό να πούμε ότι οι διερευνητικές επαφές που έχουν αρχίσει να γίνονται από την αρχή της 10ετίας του 2000, μετράνε πολλά χρόνια, θα έπρεπε να έχουμε κάποιες πληροφορίες για το τι συζητούνται εκεί. Εννοώ κάποιες βασικές πληροφορίες για το αντικείμενο των διαπραγματεύσεων. Εμείς, ως δημοσιογράφοι, έχουμε κάποιες πληροφορίες οι οποίες έρχονται όμως με ανεπίσημο τρόπο. Αυτό ας το βάλουμε στην άκρη και ας προσθέσουμε την μυστικότητα η οποία υπάρχει σε ένα επίπεδο πολιτικό, πρωθυπουργών και υπουργών εξωτερικών. Απ΄ότι γνωρίζω δεν τηρούνται πρακτικά, πράγμα που νομίζω δεν είναι σώφρον.

 Έρχομαι τώρα στην ουσία. Η Ελλάδα βρίσκεται, όπως όλοι γνωρίζουμε, σε μια πολύ δύσκολη φάση, μέχρι και στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Ελπίζουμε, για την ακρίβεια, σε μια ελεγχόμενη χρεοκοπία. Αντίθετα  η Τουρκία  διανύει μια περίοδο και οικονομικής ακμής και αύξησης του διεθνούς ρόλου της, με υπερβολικές φιλοδοξίες, όπως πολύ σωστά αναλύθηκαν πριν. Βέβαια, καμιά φορά, όποιος ανοίγει περισσότερο τα πόδια του χάνει και την ισορροπία, δεν είμαστε όμως ακόμη σε αυτό το σημείο. Άρα και μόνο με αυτή τη διαπίστωση πηγάζει η ανάγκη για μια εξαιρετικά προσεκτική πολιτική απέναντι σε ένα γείτονα ο οποίος, όπως υπογραμμίστηκε και πριν, δεν έχει κάνει ούτε ένα βήμα πίσω σ΄όλη την γκάμα των μονομερών τακτικών διεκδικήσεών του. Άλλαξαν οι μορφές σε πολλά πράγματα. Η Κεμαλική θετικότητα, η άσκηση στρατιωτικής πίεσης, μπορεί σε ορισμένα πράγματα να έχει υποχωρήσει, γιατί η νέο-οθωμανική στρατηγική δεν είναι «λαβώνω τον αντίπαλο για να του αποσπάσω κάτι».

Η νέο-οθωμανική στρατηγική των Ερντογάν-Νταβούτογλου είναι άλλη, χρησιμοποιεί την ήπια ισχύ, ενδιαφέρεται να δορυφοριοποιήσει τον άλλον, τον νέο-οθωμανικό χώρο. Λέω λοιπόν ότι η Ελλάδα οφείλει να είναι εξαιρετικά προσεκτική. Ειδικά αυτή την περίοδο. Γενικότερα πρέπει αλλά ειδικά αυτή την περίοδο. Όμως η ζωή εξελίσσεται με έναν τρόπο που μας αγνοεί. Και αυτό συμβαίνει και στην περίπτωσή μας. Μπαίνουν δηλαδή ορισμένα ζητήματα ανεξάρτητα από την βούλησή μας. Όπως ξέρετε υπάρχει το casus belli το οποίο είναι μία προσπάθεια της Τουρκίας να αποτρέψει την Ελλάδα από το να ασκήσει το νόμιμο δικαίωμα που της δίδει το δίκαιο της θάλασσας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. Αυτό έχει σημασία γιατί αυτό το θέμα συνδέεται με το θέμα που συζητείται επισήμως. Δηλαδή την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδος. Εάν δεν λύσεις το θέμα των χωρικών υδάτων πριν και φθάσεις σε μια συμφωνία οριοθέτησης από το Διεθνές Δικαστήριο, στην πραγματικότητα θα έχει απωλέσει το δικαίωμα να το πράξεις. Άρα αυτή είναι η ομολογία μέχρι στιγμής, άρα αυτό το θέμα προηγείται. Και πράγματι απασχολεί και τις διερευνητικές επαφές.

Θέλω να ανοίξω μία παρένθεση σε αυτό το σημείο, δηλαδή για τα χωρικά ύδατα. Αυτή τη στιγμή συζητείται μία λύση διαφοροποιημένου εύρους. Δηλαδή, ουσιαστικά έχουμε, ατύπως, παραιτηθεί από το δικαίωμα να επεκτείνουμε παντού, όπου υπάρχει ελληνική επικράτεια, τα χωρικά ύδατα στα 12 ν.μ. Και συζητάμε μια λύση η οποία είναι ότι σε περιοχές που είναι μακριά από την Τουρκία όπως είναι το Ιόνιο, το Λιβυκό Πέλαγος και νότια της Πελοποννήσου θα γίνει επέκταση στα 12 ν.μ. Σε περιοχές οι οποίες είναι σε μία μέση απόσταση, στο δυτικό Αιγαίο θα κάνουμε μία επέκταση μερική, δηλαδή στα 8-9 ν.μ. και στις περιοχές που γειτνιάζουν με την Τουρκία θα αφήσουμε τα 6 ν.μ. και θα κάνουμε μια αντίστοιχη προσαρμογή του εθνικού εναέριου χώρου (από τα 10 στα 6 ν.μ.). Αυτό είναι ένα πλαίσιο συζήτησης που υπάρχει πριν από το 2004 και συνεχίζει. Εγώ δεν θα κάνω αυτή τη στιγμή μία κριτική της έκπτωσης που ήδη έχει συντελεστεί κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων έστω και αν δεν έχει γίνει επίσημα καθ΄ότι οι διαπραγματεύσεις όσο άτυπες και αν είναι όμως ξέρετε ότι αφήνουν πάντα ένα κεκτημένο. Εγώ θα πω ότι για κάποιους λόγους η κυβέρνηση, σωστά, το λέω για την οικονομία της συζήτησης, έκανε αυτή την υποχώρηση.

Αναρωτιέμαι το εξής : Γιατί δεν προχωράει στην επέκταση των χωρικών υδάτων στις περιοχές οι οποίες είναι μακριά από την Τουρκία ή σε απόσταση όχι άμεση, δηλαδή σε όλες τις περιοχές εκτός από το ανατολικό Αιγαίο; Γιατί αυτό θα πρέπει να μπει στη διαπραγμάτευση; Παλιά λέγαμε, α, δεν μπορούμε να κάνουμε επέκταση, παράδειγμα,στο Λιβυκό ή στο Ιόνιο ή έξω από το Λεωνίδιο, διότι θα είναι σαν να παραδεχόμαστε ότι δεν κάνουμε την επέκταση διότι φοβόμαστε την τουρκική απειλή. Συγγνώμη, αλλά «ο κόσμος τ΄όχει τούμπανο και ΄μεις κρυφό καμάρι». Αυτό έχει συμβεί και αυτό φαίνεται και από το είδος της διαπραγμάτευσης που γίνεται. Κατά συνέπεια θεωρώ παράλογο να μη γίνει μια τέτοια κίνηση για την οποία η Τουρκία δεν μπορεί να εγείρει κανένα πρόβλημα που να στέκεται λογικά, διότι τώρα εγείρει διάφορα θέματα σε σχέση με τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου τα οποία βεβαίως οι αιτιάσεις της μπορούν να πορευθούν αλλά δεν έχει σημασία, εγείρει γι΄ αυτές, δεν έχει εγείρει για τις άλλες περιοχές, και να σας πω και κάτι, θα φθάσουμε στο σημείο να θεωρήσουμε ως πολύ σημαντικό, καθότι μπαίνει στο πακέτο της διαπραγμάτευσης, το γεγονός ότι θα καταφέρουμε να επεκτείνουμε τα χωρικά ύδατα στο Λιβυκό ή στο Ιόνιο. Ενώ αυτό θα έπρεπε να έχει γίνει και η διαπραγμάτευση να αφορά το ανατολικό Αιγαίο. Και είναι σίγουρο ότι εκεί θα μπορούσαμε να πάρουμε και κάτι περισσότερο ή να διεκδικήσουμε στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων. Ένα το κρατούμενο. Δεύτερο κρατούμενο : Έχετε ακούσει για τις γκρίζες ζώνες. Επισήμως μπήκαν το 1996 με την κρίση στα Ίμια. Είχαμε ενδείξεις από πριν οι οποίες πέρασαν χωρίς να προσεχθούν όσο έπρεπε από την ελληνική πλευρά. Είχαμε κάποιες δηλώσεις δηλαδή ήδη από το 1996 και πριν ακόμη, από το 1993. Δηλώσεις που φαινόντουσαν ξεκάρφωτες αλλά τελικά απεδείχθη ότι εντάσσονταν σε ένα στρατηγικό σχέδιο της Τουρκίας. Ωραία. Υπάρχει αυτό που υπάρχει, ξέρουμε, αμφισβητούν έναν απροσδιόριστο αριθμό βραχονησίδων, όχι μόνο βραχονησίδων αλλά και κατοικημένων νησίδων, δεν αναφέρονται ρητά στις Συνθήκες.

Πολλοί ισχυρίζονται, πολλοί από αυτούς που έχουν την τάση να υποβαθμίζουν την τουρκική επεκτατική πίεση, έχουν την τάση να λένε ότι το θέμα γκρίζες ζώνες το έχουν ρίξει στο τραπέζι σαν ένα διαπραγματευτικό  όπλο. Αν καταφέρουμε και φτάσουμε σε μια συμφωνία αυτό θα το τραβήξουμε. Δεν είναι πραγματική, δηλαδή, επεκτατική διεκδίκηση. Καλών προθέσεων άνθρωπος εγώ, να πω ότι αξίζει να το δούμε. Δεν θα έπρεπε σήμερα που συζητάμε, στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών και το θέμα των χωρικών υδάτων και το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, για ΑΟΖ θα μιλήσουμε μετά, να έχει μπει στο τραπέζι και αυτό; Κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να έχει μπει ως προκαταρκτικός όρος. Συζητάμε υπό την προϋπόθεση ότι η Τουρκία εγκαταλείπει αυτή την επεκτατική της διεκδίκηση. Δεν το κάνει; Δεν θα έπρεπε να πούμε ότι εάν και εφόσον καταλήξουμε στις διερευνητικές επαφές, σε μια συμφωνία, είτε να πάμε στην Χάγη ή όχι, επειδή θα προηγηθεί η συμφωνία για τα χωρικά ύδατα θα έπρεπε η Τουρκία να παραιτηθεί; Γι΄αυτό δεν χρειάζεται να κάνει αυτοκριτική, μπορεί να δημοσιευθούν αμοιβαία χάρτες για τα χωρικά ύδατα που να λύσουν το πρόβλημα των γκρίζων ζωνών.

Γιατί ξέρετε τι μπορεί να συμβεί; Ακόμα και αν συμφωνήσεις, την επομένη μπορεί κάλλιστα η Τουρκία να επανέλθει με τον τρόπο που το έχει ξανακάνει. Αυτή τη στιγμή έχει βάλει το θέμα στο ράφι, αλλά από το ράφι κατεβαίνουν τα θέματα όπως ξέρετε, με την ίδια ευκολία που μπαίνουν. Είναι λοιπόν δυνατόν να πουν ότι οι γκρίζες ζώνες είναι τουρκικές, όπως π.χ. το Φαρμακονήσι και ελάτε να τα μοιράσουμε. Δεν θα έπρεπε λοιπόν αυτό το ζήτημα να έχει τεθεί ως όρος από την ελληνική πλευρά ; Δεν μπήκε προκαταρκτικά ή  τουλάχιστον στη συνέχεια. Σας βεβαιώνω ότι δεν έχει μπει. Βολεύει, τώρα, την Τουρκία, βολεύει και την Ελλάδα, έτσι πιστεύουν στο Υπουργείο Εξωτερικών και στην Κυβέρνηση. Το θεωρώ ακατανόητο να συζητάμε για πράγματα χωρίς να έχει ξεκαθαριστεί ότι αυτό θα φύγει από τη μέση, στις διμερείς σχέσεις. Δεν μπορούσα να το πιστέψω όταν  το βρήκα μπροστά μου. Είναι ένας τρόπος να ξαναβάλουμε το πρόβλημα, που προσπαθούμε να βγάλουμε από την πόρτα,  να ξαναμπεί από το παράθυρο.

Έρχομαι τώρα σε ένα ζήτημα το οποίο με έχει απασχολήσει πολύ. Είναι το ζήτημα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Και έχει δημιουργηθεί εκεί μια αντιπαλότητα η οποία, όπως συνήθως συμβαίνει στη δημόσια συζήτηση, πολώνεται με ένα τρόπο που κρύβει την ουσία. Προφανώς. Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, μάλλον πριν πω αυτό, να δώσω έναν ορισμό σύντομο για να σας βοηθήσω να καταλάβετε.

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη είναι μια έννοια νομική και οικονομική. Επισημοποιήθηκε με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας η οποία το ΄94 έγινε και Διεθνές Δίκαιο όταν συμπληρώθηκε ο αναγκαίος αριθμός κυρώσεων από χώρες μέλη του ΟΗΕ.  Σήμερα έχουν, όπως ειπώθηκε, σχεδόν όλες οι παράκτιες χώρες, κηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Τι είναι Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη : Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη είναι το δικαίωμα μιας παράκτιας χώρας να εκμεταλλευτεί κατ΄αποκλειστικότητα το υπέδαφος του βυθού, τον βυθό (φύκια ή, δεν ξέρω τι άλλο) για φαρμακευτικούς λόγους, τα νερά (αλιεία) και την επιφάνεια της θαλάσσης, τα κύματα ακόμα και νησιά μπορείς να φτιάξεις για να εκμεταλλευτείς την ενέργεια των κυμάτων κ.λ.π. Είναι ένα πακέτο που αρχίζει από τελείως πάτο και πάει μέχρι επάνω. Αυτός ο όρος, αυτή η έννοια έχει ένα πλεονέκτημα για την Ελλάδα. Δεν είναι καμιά πανάκεια, αλλά έχει ένα πλεονέκτημα. Όπως ειπώθηκε πριν από τον κ. Πρέσβη,  ιστορικά η Τουρκία αμφισβητεί το δικαίωμα της Ελλάδας, το δικαίωμα των ελληνικών νησιών, να έχουν συμμετοχή στη διαμόρφωση της υφαλοκρηπίδας, με το αμφιβόλου ισχύος γεωλογικό επιχείρημα ότι τα ελληνικά νησιά βρίσκονται, επικάθονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα. Τώρα, όλοι στο φλοιό της γης καθόμαστε, αλλά τέλος πάντων αυτά λέει, μεταξύ κάποιων άλλων, για την ιδιαιτερότητα του Αιγαίου κ.λ.π. Η υφαλοκρηπίδα είναι μία γεωλογική και νομική έννοια και χρησιμοποιεί ένα γεωλογικό επιχείρημα. Όσο παίζουμε στο γήπεδο της υφαλοκρηπίδας αυτό το επιχείρημα, όσο αυθαίρετο και αν είναι, έχει μια θέση.

Αν μεταφερθούμε στο γήπεδο της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, αυτός ο ισχυρισμός - επιχείρημα χάνει κάθε αξία. Δεν μας ενδιαφέρει που επικάθονται τα ελληνικά νησιά διότι το Δίκαιο της Θάλασσας λέει σαφώς ότι τα νησιά, τα κατοικημένα νησιά, αυτά που έχουν μια στοιχειώδη οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή τα κατοικημένα νησιά, δικαιούνται να συμπεριλαμβάνονται στην οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Με το ένα ή τον άλλο τρόπο, μέση γραμμή, αναλογικότητα, δεν έχει σημασία πως, αλλά αυτό κρίνεται κατά περίπτωση. Αλλά ήδη το να φύγεις από το γήπεδο της υφαλοκρηπίδας και να πας στο γήπεδο της ΑΟΖ εξουδετερώνει το σημαντικότερο τουρκικό επιχείρημα ή τέλος πάντων ένα από τους ισχυρισμούς-επιχειρήματα πάνω στα οποία έχει αγκιστρωθεί η Τουρκία. Αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία δεν θέλει να ακούει για Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Η Τουρκία δεν θέλει δικαιολογημένα, η Ελλάδα γιατί δεν το κάνει; Η Ελλάδα δεν το έκανε γιατί απλούστατα φοβάται τις αντιδράσεις της Τουρκίας. Έχω ακούσει την πληροφορία ότι η Τουρκία είχε απειλήσει ότι θα διακόψει, θα φύγει από τις διερευνητικές επαφές. Δεν το έχω διασταυρώσει, δεν μπορώ να πω με σιγουριά. Αλλά αυτό δεν είναι λόγος για να μη το κάνει  η Ελλάδα.

Και να σας πω και κάτι; Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη είναι μία έννοια, που σύμφωνα με το Κοινοτικό Δίκαιο, αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος, η οποία είναι η μισή υπό κατοχή, τόλμησε και έκανε, θέσπισε, Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Οι Τούρκοι έβαλαν τις φωνές, απείλησαν, έστειλαν αεροπλάνα, φρεγάτες κ.λ.π. αλλά πέρασε, αναγνωρίστηκε απ΄όλους. Αλλά η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη είναι ένα θέμα το οποίο θα έπρεπε να έχει μπει στο τραπέζι. Για πρώτη φορά ψέλλισε τον όρο η ελληνική διπλωματία τον περασμένο Ιούνιο. Πριν προλάβει να τον ψελλίσει, μερικές ημέρες αργότερα, τον Ιούλιο, έβγαλε μια αναγγελία η Τουρκία ότι θα πραγματοποιήσει το Πίρι Ρέϊς έρευνες. Είναι η κλασσική μέθοδος της Τουρκίας να προκαλεί κρίση, από την 10ετία του ΄70. Αμφισβητώ εμπράκτως, αυτό που στην πραγματικότητα λέει, και συνέβη και τον Νοέμβριο του 2008, με το Νορβηγικό σκάφος, συνέβη και τώρα, τον Ιούλιο του 2010. Αλλά στην πραγματικότητα είμαστε υπό έναν άρρητο εκβιασμό. Αυτό είναι. Να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Αυτός ήταν ο λόγος που όταν η Λευκωσία είχε ζητήσει, όταν θέσπισε ΑΟΖ, να έλθει σε διαπραγμάτευση με την Αθήνα, για να οριοθετήσουν την μεταξύ τους Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη συμπεριλαμβάνοντας, δηλαδή αναγνωρίζοντας η Αθήνα και το Καστελόριζο. Η Αθήνα είπε μακριά, κάνετε ότι θέλετε, εμένα μη με αναμιγνύετε. Εγώ δεν λέω ότι η Τουρκία δεν θα αντιδράσει. Αν θέλετε και την προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι θα αντιδράσει. Μπορεί και να διακόψει τις διερευνητικές επαφές, μπορεί και να στείλει και ένα πλοίο να κάνει έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα Αποκλειστική Ζώνη.

Πιστεύω απλώς ότι είναι λόγος να μην το κάνεις. Θα θυμάστε ίσως, παλαιότερα, ότι κατηγορείτο η Ελλάδα ότι αρνιόταν τον διάλογο. Η τάση στις διεθνείς σχέσεις είναι : συζητείστε, καθίστε στο τραπέζι, μιλήστε, διαπραγματευτείτε, βρέστε τα. Αλλά όποιος φεύγει έχει ένα μειονέκτημα στο πεδίο των εντυπώσεων. Αλλά η αποχώρηση δεν είναι ένας τρόπος που θα ΄λεγα μπορεί να αποδώσει στην τουρκική διπλωματία. Το δεύτερο, που πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη, είναι ότι έχουμε μια κυβέρνηση στην Τουρκία η οποία μπορεί να συμμερίζεται όλες τις επεκτατικές λέξεις, αλλά έχει ένα μείζον ζήτημα εσωτερικού πολιτικού ανταγωνισμού με την Κεμαλική στρατογραφειοκρατία. Είναι ένας άτυπος εμφύλιος πόλεμος  σε εισαγωγικά, το είδαμε. Μπορεί ο Ερντογάν να έχει πάρει το πάνω χέρι αλλά ο αντίπαλός του, οι πασάδες, δεν έχουν ξεδοντιαστεί τελείως. Πολιτικά έχουν αποδυναμωθεί, παραμένουν εκεί όμως. Άρα, ο Ερντογάν έχει κάθε λόγο να μη θέλει μια στρατικοποίηση κρίσης με την Ελλάδα. Γιατί μια τέτοια εξέλιξη θα έδινε πλεονέκτημα στους εσωτερικούς αντιπάλους του. Στους αντιπάλους του για την μάχη της εξουσίας που βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε εξέλιξη στην Τουρκία, από το 2002. Και είδαμε πάρα πολύ καλά την υπόθεση «Εργκένεκον» και κυρίως από την υπόθεση «Βαριοπούλα» πως οι Στρατηγοί ήθελαν να χρησιμοποιήσουν μια κρίση, στρατιωτικού τύπου κρίση, με την Ελλάδα, τεχνητή, κατασκευασμένη, για να ανατρέψουν την κυβέρνηση Ερντογάν. Αυτό το ξέρουν οι νέο-οθωμανιστές της Άγκυρας και δεν έχουν κανένα λόγο να υπονομεύσουν τη δική τους θέση, να δώσουν πλεονέκτημα στον αντίπαλο. Άρα, η πρόταξη της πολιτικο-διπλωματικής διαδικασίας συμφέρει και αυτούς.

Όπως ξέρετε άλλωστε, η ανακήρυξη της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης γίνεται μονομερώς, με μία δήλωση της χώρας μέλος του ΟΗΕ. Δεν σημαίνει ότι οριοθετείται κιόλας. Στη συνέχεια έρχεσαι σε συμφωνία οριοθέτησης με τις τελικές χώρες. Προφανώς αυτό δεν θα είναι καθόλου εύκολο με την Τουρκία δεδομένων των θέσεών της. Και δεδομένου επίσης, του γεγονότος ότι πια δεν μιλάμε για κάποια κοιτάσματα πετρελαίου στο Αιγαίο, η ιστορία όπως μας έρχεται από την 10ετία του ΄70. Μιλάμε για πολύ πρόσφατες, σοβαρότατες ενδείξεις, ότι στην Ανατολική Μεσόγειο όπου υπάρχουν πολύ σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων, πετρελαίου και κυρίως φυσικού αερίου. Βεβαίως μέχρι να βρεθούν θα έχουμε ενδείξεις, μέχρι να γίνουν οι γεωτρήσεις εννοώ και να βρεθούν. Όμως όλοι οι ειδικοί συμφωνούν ότι οι αρχικές ενδείξεις έχουν γίνει πολύ πιο ισχυρές από το γεγονός ότι αυτά που έδειχναν οι δορυφόροι επιβεβαιώθηκαν και στην Αίγυπτο, δηλαδή στην ΑΟΖ της Αιγύπτου και στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Άρα φαίνεται ότι υπάρχει πολύ σημαντικό ποσοστό αυτά που υποπτευόμαστε, αυτά που υποπτεύονται οι ειδικοί ότι έχουν βάση. Δηλαδή ότι στη νότια Κρήτη έχουμε εκτεταμένα κοιτάσματα όπως και στην περιοχή μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, νοτίως του Καστελόριζου. Αφήνω το Ιόνιο γιατί είναι μια άλλη υπόθεση. Εγώ πιστεύω ότι, όπως σας έλεγα και πριν, η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον και να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στις περιοχές εκτός του ανατολικού Αιγαίου, να συνεχίσει την διαπραγμάτευση για εκείνη την περιοχή, να κηρύξει ΑΟΖ, να έλθει σε συμφωνία με όποιες χώρες.

Η Τουρκία ξέρετε τι κάνει; Καταστροφικό παιχνίδι σε αυτό το επίπεδο. Είχαμε ήδη συμφωνήσει με την Αλβανία, παρενέβει παρασκηνιακά και υπήρξε παρέμβαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Αλβανίας και έτσι βρίσκεται στον αέρα αυτή η συμφωνία. Έχει παρέμβει και στην Αίγυπτο, δεν αιφνιδιάστηκε στην περίπτωσή μας ενώ με την περίπτωση της Κύπρου είχε αιφνιδιαστεί η τουρκική διπλωματία, ακόμη και στην Λιβύη έχει παρέμβει. Όμως εάν δεν θεσπίσεις δεν μπορείς ουσιαστικά να κάνεις σοβαρή διαπραγμάτευση δίνοντας και παίρνοντας ανάλογα με την περίπτωση. Τα λέω όλα αυτά όχι γιατί πιστεύω, όπως είπα και πριν, ότι η ΑΟΖ είναι ένα μαγικό πράγμα που θα μας λύσει τα προβλήματα. Τίποτα. Απλώς ενισχύει τη θέση μας και δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο αυτή η κίνηση να μη γίνει στο μέτρο που θα γίνει με τη δέουσα προσοχή και χωρίς να προβληματίζεται κανείς. Και θέλετε να σας πω και κάτι; Το γεγονός ότι θεσπίζεις ΑΟΖ, βάζεις εκ των πραγμάτων στο τραπέζι και την έννοια αυτή αλλά και το Δίκαιο της Θάλασσας. Τη σύμβαση δεν την έχει υπογράψει η Τουρκία. Είναι από τις ελάχιστες χώρες που δεν την έχει υπογράψει. Όμως μπαίνει στο τραπέζι, εκ των πραγμάτων. Γιατί είναι και Κοινοτικό Δίκαιο και άρα με σωστές κινήσεις θα μπορούσαμε να εμπλέξουμε και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Όλα αυτά που σας είπα αποκτούν μία σημασία το τελευταίο διάστημα η οποία δεν έχει να κάνει με εμάς αλλά μας αφορά και μας επηρεάζει πάρα πολύ. Μέχρι πριν από 2-3 χρόνια το Ισραήλ ήταν μια χώρα, πριν πω αυτό να πω ότι καταλαβαίνετε ότι το ζωτικό θέμα ασφαλείας για το Ισραήλ είναι ο χρόνος που οδηγεί στην Δύση, στην Ευρώπη. Το καταλαβαίνετε αυτό, είναι ένας ξένος σε μια γειτονιά. Πάντα συνδεόταν με την Ευρώπη και αυτό είναι το ύψιστο κριτήριο εθνικής ασφαλείας για το Ισραήλ. Πριν από μερικά χρόνια αυτό δεν ήταν καθόλου πρόβλημα. Είχε καταφέρει να έλθει σε συμφωνία με την Αίγυπτο, να έχει μια στρατηγική σχέση με την Τουρκία και βεβαίως να έχει σχετικά καλές σχέσεις με Κύπρο και Ελλάδα. Αυτή η άνεση των προηγούμενων χρόνων δεν υπάρχει πια. Οι νεο-οθωμανιστές του Ερντογάν, ακριβώς για να υλοποιήσουν το γεωπολιτικό τους όραμα ήλθαν σε σύγκρουση με το Ισραήλ για να δώσουν εξετάσεις στους απανταχού μουσουλμάνους Για να μπορέσει η Τουρκία να αναδειχθεί στα μάτια της μουσουλμανικής κοινής γνώμης ως η χώρα που έχει και τη δύναμη και την αποφασιστικότητα να υπερασπίσει συμβολικούς αγώνες όπως αυτός των Παλαιστινίων κ.λ.π. Το Ισραήλ δεν θα έμενε στην υποστήριξη της Τουρκίας προς τον Παλαιστινιακό αγώνα. Είναι κάτι που το έχει συνηθίσει και ουσιαστικά το ανέχεται. Αυτό όμως που φαίνεται ότι ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η σχέση που διαμόρφωσε η Άγκυρα με την Τεχεράνη. Αυτό ράγισε το γυαλί. Γι΄αυτό και δεν μπορούμε να μιλάμε για κάτι το οποίο είναι πρόσκαιρο. Ήδη δηλαδή αποκτά στρατηγική υπόσταση αυτό το ρήγμα, το ρήγμα Τουρκίας-Ισραήλ. Αυτός είναι ο λόγος που το Ισραήλ στράφηκε προς τον ελληνισμό, προς την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα.

Και ήλθε τώρα η εξέγερση στην Αίγυπτο, με την απροσδιοριστία που υπάρχει πάντα σε τέτοιες εξελίξεις, να ενισχύσει αυτή την τάση του Ισραήλ. Με άλλα λόγια ο δρόμος προς τη Δύση, ο τόσο ζωτικός δρόμος προς τη Δύση, στένεψε πάρα πολύ. Μόνο στην Κυπριακή Δημοκρατία και στην Ελλάδα μπορεί να προσδοκά με τους όρους που προανέφερα το Ισραήλ. Γιατί διαπίστωσε για μια ακόμη φορά ότι οι συμμαχίες με μουσουλμανικές χώρες δεν έχουν πολιτισμικά στάδια. Μπορεί αλλάζοντας κυβερνήσεις ή με κάποια γεγονότα όπως μία εξέγερση να αλλάξουν, να ανατραπούν, να κλωνιστούν. Αντίθετα τόσο η Κυπριακή Δημοκρατία όσο και η Ελλάδα είναι χώρες που πολιτισμικά δεν έχουν αντιπαλότητα. Και το Ισραήλ είναι από τις ελάχιστες χώρες οι οποίες αντιλαμβάνονται και διαμορφώνουν εξωτερική πολιτική. Και οι τελευταίες εξελίξεις των τελευταίων 2-3 χρόνων ήλθαν να τους το υπογραμμίσουν αυτό. Γι΄αυτό και υπάρχει και μια πολύ ισχυρή τάση μέσα στο κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής του Ισραήλ αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, που βλέπει πια την σημασία αυτού του διαδρόμου. Ισραήλ δεν σημαίνει Ισραήλ, όπως ξέρετε, σημαίνει Εβραϊκό λόμπυ, σημαίνει αμερικανική πολιτική εν μέρει, σημαίνει και Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία έχει και ένα πολύ σημαντικό πρόσθετο λόγο.  Και αυτός είναι οι ενδείξεις για την ύπαρξη σοβαρών κοιτασμάτων. Ξέρετε ότι η Ευρώπη είναι διψασμένη για ενέργεια. Αυτός είναι ο λόγος άλλωστε που προμηθεύεται από την Ρωσία.

Η Ουάσιγκτον σε όλους τους τόνους προσπάθησε να αποτρέψει αυτό που η ίδια ονόμαζε ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία, μία εξάρτηση που κατά τη γνώμη της θα οδηγούσε και σε πολιτικές εξαρτήσεις. Γι΄αυτό και προωθούσε εναλλακτικούς δρόμους από το Μπακού, από το Τσεϊχαν και διάφορα άλλα. Εδώ λοιπόν αρχίζει και φαίνεται ότι στην αυλή της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν ενεργειακές πηγές. Δεν ξέρουμε πόσο μεγάλες αλλά τους φαίνεται ότι είναι σοβαρές. Ότι αξίζει τον κόπο να διερευνηθούν. Νομίζεται ότι τυχαία πήγε η κ. Μέρκελ και ξαφνικά μίλησε με τέτοιο τρόπο για το Κυπριακό; Με ένα τρόπο που δεν έχει προηγούμενο; Μετά θα πάει ο κ. Σαρκοζί. Ξαφνικά οι ευρωπαίοι βλέπουν με άλλο μάτι. Δεν είναι τίποτα σίγουρο. Όμως όπως οι επιχειρήσεις έτσι και τα κράτη δεν κινούνται πάνω στη σιγουριά μόνο αλλά κινούνται με βάσιμη προοπτική. Αυτό σημαίνει λοιπόν ότι αλλάζουν γενικότερα τα δεδομένα. Ίσως για πρώτη φορά και οι Αμερικανοί που φοβούνται  την ενεργειακή εξάρτηση από την Ρωσία και οι Ευρωπαίοι που έχουν ενεργειακές πηγές στην αυλή τους, τα συμφέροντά τους πια, και των δύο αυτών πυλώνων της Δύσης συγκλίνουν με τα Ελληνικά. Είναι ίσως η πρώτη φορά. Μένει να αποδειχθεί αλλά διαφαίνεται αυτό. Αυτό αλλάζει, ας το πούμε  έτσι, τον γεωπολιτικό χάρτη, τις δυναμικές που αναπτύσσονται.

 Άρα η Ελλάδα έχει πεδίο ελιγμών και κινήσεων. Πάντα με προσοχή, πάντα στο επίπεδο της πολιτικής και της διπλωματίας. Η Ελλάδα δεν έχει να φοβηθεί τίποτα στο επίπεδο του Διεθνούς Δικαίου. Μιλάνε πολλοί για την επήρεια  του Καστελορίζου. Η Τουρκία προσπαθεί να αποκόψει το Καστελόριζο από την αλυσίδα των ελληνικών νησιών. Να το αποκόψει στη διαπραγμάτευση. Και είναι πολύ λογικό αυτό. Και εγώ στη θέση της το ίδιο θα έκανα. Να το εμφανίσει σαν ένα απομονωμένο νησάκι και όχι ως τον  ακροτελεύτιο της αλυσίδας κρίκο, για να μειώσει κατά το δυνατόν την επήρειά του. Η ίδια λέει ότι δεν έχει καθόλου υφαλοκρηπίδα αλλά ακόμα και αν φτάναμε στη Χάγη, μόνο να μειώσει την επήρειά του (στη χειρότερη περίπτωση) θα κατόρθωνε. Τώρα δεν έχει συμφέρον να εμφανίσει όλη την αλυσίδα των ελληνικών νησιών από τον Έβρο μέχρι το Καστελόριζο ως ένα ενιαίο σύνολο και να διαπραγματευθεί. Όπως επίσης δεν έχει να φοβηθεί ακόμα και μια απόφαση. Μπορεί να μην αναγνωρίζει το Διεθνές Δικαστήριο, αν φθάναμε ποτέ εκεί, πλήρη επήρεια στο Καστελόριζο. Η Ελλάδα θα σεβαστεί την απόφαση έτσι κι΄αλλιώς.

Η Τουρκία προτάσσει έναν τρόπο επίλυσης διαφορών που δεν ακολουθούν μόνον αυθαίρετα ανεπτυγμένες χώρες αλλά και χώρες του τρίτου κόσμου. Άρα, έχεις ένα σοβαρό προηγούμενο να θέλεις να οδηγήσεις την όποια διαφορά με την Τουρκία σε αυτό το κανάλι. Είναι η ίδια απάντηση που πρέπει να δώσεις και όταν εγείρεται θέμα γκρίζων ζωνών. Εάν, γιατί έχουν ακουστεί και στο παρελθόν και από επίσημα χείλη, θα πάμε εμείς στο Διεθνές Δικαστήριο; Εμείς να πάμε για να βάλουμε υπό αίρεση του Διεθνούς Δικαστηρίου εάν το άλφα νησί ή το βήτα είναι ελληνικό; Όχι. Εάν νομίζει η Τουρκία ότι αδικείται, ας αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου, ας την αναγνωρίσει γιατί δεν την έχει αναγνωρίσει, και εάν δεν την αναγνωρίζει γιατί έχει άλλους λόγους, ας προσφύγει και βεβαίως η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του και θα αποδεχθεί την όποια ετυμηγορία του. Αυτά είναι πάρα πολύ, αν θέλετε, εξτρεμιστικά, που λέω. Τόσο εξτρεμιστικά που ονομάζονται «τουρκοφαγικά», «πολεμοκάπηλα» ή δεν ξέρω τι άλλο. Ίσως τα φιλειρηνικά είναι να προσφέρουμε χωρίς καν να μας ζητάνε. Σας ευχαριστώ.

Πηγή: www.elesme.gr